Quick wins verduurzaming dankzij energiemonitoring en -management
Waar voorheen aardgas de dienst uitmaakte en onze gebouwen van energie voorzag, is er een duidelijke verandering ingezet. Fossiele brandstoffen maken plaats voor duurzame alternatieven, waardoor we over minder dan zeven jaar als het goed is 55% minder schadelijke broeikasgassen uitstoten. Om de vastgoedvoorraad toekomstbestendig te maken, is elektrificatie geen wens, maar een bittere noodzaak.
Tekst: Marvin van Kempen, Beeld: ABB
Jan van de Maat
Ondertussen zien we dat het energienet piept en kraakt: we weten dat er in verschillende regio’s al geen uitbreidingen of nieuwe aansluitingen op het net meer mogelijk zijn. Dat kan voor gebouweigenaren en facility managers tegenstrijdig aanvoelen, want zij willen verduurzamen om zowel huisvesting als bedrijfsvoering klaar te stomen voor de toekomst. Op korte termijn actie ondernemen kán wel, maar dan is het belangrijk om te kiezen voor slimme oplossingen: sensoren en energiemonitoring, energieopslag en het matchen van vraag en aanbod van energie.
Om als vastgoedeigenaar of -beheerder een verduurzamingwens in te vullen, is er dus werk aan de winkel. Van de weerbarstige praktijk is Jan van de Maat (ABB) goed op de hoogte: “We zien dat onze klanten met hun huisvesting en bedrijfsvoering een zo laag mogelijke milieu-impact willen veroorzaken. Hierin zijn reductie van de uitstoot van schadelijke broeikasgassen en het onafhankelijk worden van fossiele brandstoffen belangrijke thema’s, evenals het uitbreiden van de elektra-aansluiting om bijvoorbeeld extra laadpalen te realiseren. Maar dit wel allemaal met het oog op de portemonnee. Als laatstgenoemde in beeld komt, worden maatregelen nog wel eens uitgesteld.”
Voordelen van verduurzaming
Van uitstel komt afstel en dat is in de huidige markt met stijgende grondstofprijzen niet de slimste keuze. Hierdoor brengt een verduurzaming naarmate de tijd verstrijkt meer kosten met zich mee en kan zelfs de bedrijfscontinuïteit in gevaar komen. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland liet eind 2022 weten dat er van de 60 miljoen vierkante meter kantoorruimte pas 50% Energielabel C heeft, terwijl het voor kantoren verplicht is om in 2023 minimaal dat label te hebben. “Er zitten verschillende grote voordelen aan een verduurzaming, onder andere rondom het reduceren van energieverbruik én het verbeteren van comfort”, geeft Van de Maat aan. “Maar onbekend maakt onbemind.”
Quick wins ontdekken
Het begint volgens hem bij het in kaart brengen van de huidige situatie: “De eerste stap is het verkrijgen van inzicht. Dat doen we onder andere met sensoren, die eenvoudig zijn te integreren in de bestaande bouw. We winnen zo informatie in over bijvoorbeeld het huidige energieverbruik, komen erachter welke apparaten en installaties deze energie gebruiken en ontdekken de eerste quick wins.” Denk bijvoorbeeld aan het voeren van verlichting op plekken en tijdstippen dat het niet noodzakelijk is. Maar ook aan loeiende installaties op momenten dat er niemand in het pand is of op momenten dat verwarmen of koelen (nog) niet noodzakelijk is. Dit aanpakken kan tot flinke besparingen leiden. “Daarom wil je in ieder geval het laaghangend fruit plukken om meteen impact te maken.”
Gedragsverandering
Een deel van de oplossing schuilt in gedragsverandering na het bepalen van de verbeterpunten. Dat kan bijvoorbeeld te maken hebben met hoe er wordt omgegaan met het aan- en uitzetten van ventilatie, maar ook met het opwarmen van ruimtes buiten reguliere werktijden. De eerste winst zit hem al in het beïnvloeden van het gedrag. Vanzelfsprekend kan de technische component van verduurzaming daar een handje bij helpen: “Denk bijvoorbeeld aan het toepassen van aanwezigheidsdetectie voor verlichting of het afstemmen van verwarming en koeling op de momenten waarop het nodig is. Maar er zijn geen grote installatietechnische ingrepen vereist om nu al impact te maken op de CO2-reductie en het verlagen van de energierekening.”
Routekaart uitstippelen
Vanzelfsprekend zijn er wel meer mogelijkheden om verder te verduurzamen, door een routekaart op te stellen naar bijvoorbeeld een aardgasvrij en energieneutraal gebouw. Op dat moment komen vaak wel bouwkundige en installatietechnische veranderingen om de hoek kijken. “Die routekaart stippelen we samen met onze opdrachtgevers uit. Aan de hand van energiemonitoring zijn er niet alleen quick wins te bepalen, maar richten we ons ook op de toekomst.” Hier ziet Van de Maat een rolverandering voor ABB plaatsvinden: “We zitten vaker aan tafel aan de voorkant van het verduurzamingsproces. Dat betekent dat we meedenken over de doelstellingen en over de manier waarop we dit de komende jaren stap voor stap gaan vormgeven.
Zo werken we nu onder andere samen met een Europees recreatiepark en een hotelketen voor de stapsgewijze verduurzaming van hun gebouwen.”
Afstemmen van vraag en aanbod
Uit een gezamenlijk uitgedachte routekaart blijkt bijvoorbeeld dat het ook waardevol is om met een energiemanagementsysteem te anticiperen op vraag en aanbod van energie. Met slimme systemen is het mogelijk om te bepalen wat het ideale moment is om energie op te slaan in een accu of daarmee juist elektrische voertuigen op te laden. “Dit zijn onder andere manieren om in te spelen op netcongestie en binnen de kaders van het huidige energienet te blijven”, gaat Van de Maat verder. “Daarnaast kun je er nu of eventueel op termijn mee inspelen op de dynamische energiemarkt. Maar dit speelt nog niet voor alle gebouweigenaren en -beheerders. Wat wél overkoepelend speelt, is dat er veel interesse is voor relatief geringe investeringen met veel impact. En dan komen energiemonitoring en -management weer in beeld.”
Actie ondernemen
Ongeacht het type vastgoed en de vastgestelde route naar Parijs in de komende decennia lijkt het vooral van belang om niet af te wachten, maar actie te ondernemen. “Er zijn velerlei redenen om nu al te starten met energiemonitoring, verduurzaming en het schrijven van een langetermijnvisie en -plan. De prijzen van grondstoffen en materialen blijven stijgen en ook de energieprijzen lijken hoog te blijven. Daarnaast willen steeds meer partijen onafhankelijk zijn van fossiele energiebronnen en binnen de mogelijkheden van de capaciteit van de netaansluiting blijven. Er zijn meer dan genoeg redenen om nu al te investeren en meteen daarvan de vruchten te plukken. Daarom is mijn advies: begin meteen!”
In bovenstaande video leer je hoe je op energieverbruik kunt besparen met System Pro M Compact InSite, voor utiliteit, nieuwbouw én renovatieprojecten. Je krijgt onder andere uitleg over welke slimme oplossingen voor dit doel gebruikt kunnen worden en hoe ze in de praktijk werken. Op zoek naar meer gedetailleerde informatie? Hier lees je meer over de ABB DINgate Multimeter en hier vind je alles over de EQmatic energy analyzer.
Een andere handige tool, de ISO 50001 (NEN-EN-ISO 50001), specificeert eisen voor het inrichten, implementeren, onderhouden en verbeteren van een energiemanagementsysteem (EnMS), en die vind je via deze link.
Kennisdocument
Download ook het kennisdocument om meer te leren over energiebesparing voor bedrijven, kantoren en gebouwen via deze link. Meer info: Jan van de Maat (ABB).