“Betrek zoveel mogelijk betrokkenen bij je ontwerp”
Tekst: Tim van Dorsten
In zo’n vijftig procent van de projecten per jaar richt het architectenbureau MD2A zich op de transformatie van bestaande gebouwen naar onder meer appartementencomplexen. Het liefst werkt het bureau aan projecten die te kampen hebben met serieuze obstakels, zoals bezwaarschriften en bijzondere ontwerp- en bouwtechnische uitdagingen. “De nieuwe Omgevingstafels hebben hun toegevoegde waarde in nieuwbouw- en renovatieprojecten nu al bewezen.”
Architectenbureau MD2A uit Veenendaal beschikt over een portfolio van verschillende soorten projecten: van particuliere woningen en appartementencomplexen tot kantoren, scholen en winkels. Toch ziet directeur Ton Bons een duidelijke rode draad, ook in 2025 en de komende jaren. “We hebben een relatief klein team van vijf medewerkers en willen daarom graag door het jaar heen een grote wisseling in projecten. Het liefst voeren we complexe opgaven uit. Zo’n vijftig procent van de projecten die wij jaarlijks onder handen krijgen, betreft transformaties van bestaande gebouwen naar appartementencomplexen en andere nieuwe functies. Het gaat dan veelal om monumentale of beeldbepalende gebouwen met een laag energielabel, waaronder oude boerderijen, waarvan we in ons ontwerp de energiehuishouding flink moeten verbeteren.”
In dit soort projecten zetten Ton en zijn medewerkers graag hun tanden. “Al onze medewerkers beschikken over de nodige bouwkundige kennis en kwaliteiten om dergelijke panden te transformeren en op te waarderen tot een appartementencomplex met een hoog energielabel en ruim voldoende comfort voor de bewoners. In Lunteren hebben we bijvoorbeeld voor een particuliere opdrachtgever het interieur van een oude boerderij volledig aangepast, zodat het een villa met een prettig woon- en leefklimaat is geworden. En in Rotterdam hebben we twee karakteristieke monumentale gebouwen gerenoveerd, door onder meer de voorgevel te vervangen en voor één centrale entree en één centraal trappenhuis te zorgen. Daarnaast hebben we met bouwkundige aanpassingen de vier oorspronkelijke boven- en benedenwoningen aangepast en gewijzigd in tien zelfstandige appartementen. En bij de nieuwbouw van een woonzorgaccommodatie aan de Pleinweg in Rotterdam zorgden we ervoor dat de karakteristieke straatwand, met horizontale lijnen en gele gevelstenen, behouden is gebleven.”
De nieuw gebouwde woonzorgaccommodatie aan de Pleinweg in Rotterdam, in de karakteristieke straatwand. (Foto: MD2A)
Omwonenden betrekken
De grootte van het bureau geeft de MD2A-medewerkers de mogelijkheid om projecten persoonlijk te benaderen. “We betrekken het liefst zoveel mogelijk direct betrokkenen bij de totstandkoming van een ontwerp in hun eigen omgeving”, vertelt Ton. “Voor een nieuwbouwproject van elf woningen voor starters, gezinnen en senioren in het Utrechtse dorp Hollandse Rading hebben we de verouderde plek van een voormalig restaurant getransformeerd tot een aantrekkelijke woonomgeving. Om tot een goed ontwerp te komen, zijn we eerst met de omwonenden gaan praten. Voordat we aan een ontwerp beginnen, willen we namelijk de meningen, de ideeën en de bezwaren van alle omwonenden weten om hierop te kunnen in spelen. Op deze manier proberen we minder tot geen bezwaarschriften voor een ontwerp te ontvangen en de bedding voor de nieuwe gebruikers te effenen.”
Ton Bons, directeur van architectenbureau MD2A: “Het liefst voeren we complexe opgaven uit.” (Foto MD2A)
Na het inventariseren van de ideeën en bedenkingen organiseerde MD2A een Omgevingstafel. “Sinds de inwerkingtreding van de Omgevingswet is het bij bouwprojecten verplicht de participatie van de omgeving te organiseren, in de vorm van een Omgevingstafel, om samen met alle betrokkenen te zoeken naar goede oplossingen”, legt Bons uit. “Zo’n tafel is van toegevoegde waarde om sneller tot een passend en goed ontwerp te komen, zo merkten we. Alle deelnemers aan zo’n tafel, zeker ook van gemeentezijde, hebben zich namelijk inhoudelijk goed voorbereid en dat zorgt voor de gewenste diepgang. Hierdoor kunnen we sneller voor een definitief ontwerp zorgen. In het verleden kwam het nogal eens voor dat planadviseurs pas met hun technische ondersteuning kwamen, nadat we voor het voorlopige ontwerp zorgden. Dat leidde tot veel aanpassingen en vervolgens liep het definitieve ontwerp vertraging op.”
Ton is blij als de bedachte ideeën en plannen in de praktijk werkelijkheid worden. Op dit gebied kijkt hij vooral met veel plezier terug op een project in Veghel, waarbij zijn bureau heeft gezorgd voor de ontwikkeling van 65 nieuwbouwwoningen. “De woningen verdeelden we over twee erven, waarin de woningen met de voorzijde naar elkaar toe op het erf zijn georiënteerd. Voor de auto’s ontwierpen we aparte parkeerschuren, op enige afstand van de woningen. Zo wilden we voor de bewoners zorgen voor de kenmerkende informele sfeer van een boerenerf, zonder dat er auto’s tussen staan. Op deze manier bieden we de bewoners enerzijds voldoende privéruimte, maar kunnen ze elkaar vooral ook eenvoudig en informeel ontmoeten. Inmiddels merken we dat ons bedachte plan werkt, en dat is fantastisch om te zien.”
“Vooralsnog schrijven we vooral hout voor om als bouwmateriaal in onze nieuwbouw- en renovatieprojecten te hergebruiken.”
Materialen hergebruiken
Naast het hergebruik van gebouwen kijkt Bons ook naar mogelijkheden om in de projecten van het bureau vaker materialen te hergebruiken. “We kijken vooral naar wat er praktisch op dit gebied mogelijk is en ook wat de mogelijkheden met onze opdrachtgevers zijn”, geeft hij aan. “Het ligt met name aan de beschikbaarheid: bedrijven bieden zelf bouwmaterialen aan om te hergebruiken, maar hiervoor moeten we wel zelf actief op zoek gaan. Vooralsnog schrijven we vooral hout voor, om als bouwmateriaal in onze nieuwbouw- en renovatieprojecten te hergebruiken. Maar de ontwikkeling is ontegenzeggelijk het terugdringen van nieuw vervaardigde materialen en het hergebruik van al aanwezige materialen en producten, waar dat maar enigszins mogelijk is. Het is de uitdrukkelijke taakstelling voor de hele bouwkolom.”