Sensortechnologie helpt Noorderpoort aan beter binnenklimaat
De maatregelen op het gebied van ventilatie in coronatijd overvielen afgelopen zomer het onderwijs. ROC Noorderpoort liep echter samen met Strukton Worksphere op de troepen vooruit. Slimme sensortechnologie en koppelingen met PULSE zorgen voor een beter binnenklimaat en enorme besparingen.
Tekst: Ysbrand Visser Beeld: Strukton Worksphere en Noorderpoort
Met zeventien locaties in Noord-Nederland beheert Willem Abbring, projectleider bij Bureau Huisvesting Noorderpoort, met zijn team een grote vastgoedportefeuille. De panden, inclusief recente nieuwbouw en rijksmonumenten, huisvesten ongeveer 14.000 studenten, 1.200 cursisten en ongeveer 1.900 medewerkers. Inmiddels is Strukton Worksphere hier al zes jaar actief als onderhoudspartner en levert mobiele sensoren om op lokaal niveau het binnenklimaat en comfort te monitoren.
Op alle locaties draait het Priva gebouwbeheersysteem, dat volgens Abbring in het verleden vanuit een technisch oogpunt was ingericht en niet vanuit de gebruiker. Abbring bekijkt nu met Strukton Worksphere hoe dat slimmer en identiek kan worden gemonitord.
“We hebben samen”, vervolgt Abbring, “een regeltechnisch programma van eisen opgesteld. Met daarin eenduidig voor alle locaties hoe de regelkasten hardware- en softwarematig moeten worden ingericht. Daarbij zijn we veel meer vanuit de gebruiker gaan denken. Op een enkele uitzondering na werken we nu op alle locaties met hetzelfde dashboard. Dat is heel overzichtelijk, ook als er eens een collega ziek is.”
Abbring: “Hierdoor was het zeer lastig om na te gaan of bepaalde installaties ongewenst en onopgemerkt draaiden. Als er in een bepaalde periode ’s avonds les werd gegeven, vergat men weleens om de kloktijden terug te zetten. Met als resultaat dat er installaties aanstonden terwijl er geen gebruikers aanwezig waren.”
“We maakten het met slimme koppelingen ook veel gemakkelijker. Daar is het PULSE-platform met de medewerkers die zich bezighouden met meet- en regeltechniek van Strukton Worksphere heel sterk in. Zo is de inbraakinstallatie nu gekoppeld aan de klimaatinstallatie. Door de goede afstelling weet je dan 100% zeker dat er bij het inschakelen van de inbraakinstallaties niemand meer in het pand is, terwijl klimaatinstallaties zo nooit een minuut te lang draaien.”
Vanuit het analyseplatform PULSE zijn op drie locaties al spectaculaire resultaten te zien. Abbring: “Ontzettend veel processen draaiden op momenten dat ze helemaal niet hoefden te draaien. Door een goede inregeling van de installatie besparen we nu op één locatie jaarlijks al 50.000 kuub gas en 120.000 kilowatt stroom.
Gezondheid
Het bepalen van het energieverbruik is makkelijker dan het meten van effecten op gezondheid en comfort. Het is daarvoor wellicht nog te vroeg, maar wat Noorderpoort op dit gebied presteert, bleef niet onopgemerkt. Reinier Veenhoff, klantmanager regio Noord-Oost bij Strukton Worksphere, looft uitgebreid de inspanningen van Noorderpoort, en met name de rol daarbij van Abbring.
“Noorderpoort nam een heel proactieve houding aan ten aanzien van corona en klimaatinstallaties”, begint Veenhoff. “Daar kan de rest van Nederland een puntje aan zuigen. Het management van Noorderpoort denkt heel serieus na over de toekomst en over het managen van data, maar het zijn altijd de mensen die het doen. Zoals Willem, een ontzettend betrokken medewerker met ongelofelijk veel kennis, die de signalen van het College van Bestuur van Noorderpoort goed oppakt.”
“Dat ligt ook aan de ondersteuning van Strukton Worksphere, dat zich bij een probleem heel wendbaar kan opstellen”, kaatst Abbring de bal terug. “Het is ook een kwestie van op een bepaald niveau de goede vragen stellen. Dan zet Strukton Worksphere de juiste mensen om mij heen om samen tot een oplossing te komen.”
Beeld: De systematiek van Noorderpoort vond ook zijn weg naar andere onderwijsinstellingen.
“Zo werd in de loop van 2020 duidelijk dat ventilatie mogelijk een rol speelde bij het verspreiden van corona. We wilden daarom iets ondernemen in de zomervakantie, zodat je het onderwijs niet verstoort. Je creëert anders enorm veel onrust. Wij inventariseerden eerst in alle ruimten hoe en óf er geventileerd werd en hebben er vervolgens samen met Strukton Worksphere modellen op gezet. Voor locaties waarvan geen gegevens bekend waren of niet duidelijk was of er recirculatie plaatsvond, voerden we in samenwerking met Strukton Worksphere aanvullende metingen uit. Alles bij elkaar een hele klus: 100.000 m2 in zes weken tijd. Zo werd duidelijk waar geen of heel beperkt ventilatie aanwezig was.”
Dataloggers
“Vervolgens was het de vraag hoe je dan het binnenklimaat bewaakt en gebruikers garandeert dat ze in een veilige omgeving zitten? Samen met Strukton Worksphere selecteerden we daarvoor een klimaatsensor die de temperatuur, luchtvochtigheid en CO2 bijhoudt. Deze zijn heel functioneel, makkelijk inzetbaar en communiceren met weinig energieverbruik via het goed beveiligde Lora-netwerk. Honderd van deze standalone dataloggers legden we op strategische pijnpunten en Strukton Worksphere richtte hiervoor de PULSE-portal in. Via een dashboard zien wij nu, mét grenswaardebewaking, constant wat er gebeurt.”
“Ik vond het vooral heel krachtig”, vult Veenhoff aan, “dat ervoor is gekozen om het binnenklimaat in alle ruimtes met sensors te monitoren en de metingen universeel te houden. Zo kun je ook naar de toekomst toe, als de eisen veranderen, daarop blijven inspelen. De inventarisatie ging erg ver, waardoor er een heel grote sprong is gemaakt en je in the lead blijft bij welke bepaling er van de overheid ook komt.” Abbring daarop: “Voor de maximale bezetting van alle locaties, ten tijde van corona, geldt nu Frisse Scholen Klasse B, wat overeenkomt met de nieuwbouweisen vanuit het Bouwbesluit. Daarop zijn nu alle grenswaarden en onderwijsroosters afgesteld.”
De systematiek van Noorderpoort vond uiteindelijk ook zijn weg naar andere onderwijsinstellingen, terwijl Strukton Worksphere die verspreidde naar andere klanten, zoals de gemeente Groningen. Het puur meten van gezondheid en welzijn wordt een volgende stap, aldus Veenhoff: “Investeren in gezondheid is voor scholen een heel forse opgave. Men richt zich eerder op verbetering van het onderwijs zelf en niet op de panden. Bekijk ook eens vanuit een andere invalshoek, zoals verduurzaming, comfort of gezondheid, welk deel van de installaties verbeterd kan worden.
Bedenk dat je met relatief weinig sensoring al veel bereikt. Als je die gegevens koppelt aan de bezetting, praat je over heel andere budgetten en hoef je geen tonnen te investeren in klimaatinstallaties.”
Beeld: “We maakten het met slimme koppelingen veel gemakkelijker. Daar is het PULSE-platform heel sterk in", zegt Willem Abbring.
Abbring hoopt ten slotte in de toekomst op ruimteniveau meer slimme koppelingen te kunnen maken. “Met één slimme sensor in het plafond die het aantal mensen telt, de verlichting automatisch aan en uit doet of inbraak en brand kan melden. Zo kun je veel meerwaarde uit installaties halen.” “Pas dan heb je het echt over duurzaamheid en gezondheid”, besluit Veenhoff.