Communicatie met bewoners essentieel voor geslaagde #VanGasLos-renovatie
Kleine ventilatiewarmtepomp als oplossing voor renovatie naar aardgasvrij
Steeds meer woningcorporaties verduurzamen hele buurten. Zo ook woningcorporatie Thuis, die 325 rijtjeswoningen in ’t Ven te Eindhoven onder handen neemt. De insteek van de renovatie is energieneutraal en om het project goed te laten verlopen is een consortium opgezet, bestaande uit woningcorporatie Thuis, Huybregts Relou Bouw, Van Santvoort Bouw en installatiebedrijf Sankomij.
Om ervoor te zorgen dat het renovatieplan in de praktijk net zo goed zou uitpakken als vooraf bedacht, besloot men om het project te starten met een pilot van negen woningen. De renovatie startte in 2019 waarbij de bewoners in hun huizen bleven wonen.
Ervaringen pilotwoningen De ervaring van de bewoners van de negen pilotwoningen waren van essentieel belang bij de keuze om het project verder uit te rollen. Om dit goed te monitoren is er tijdens de renovatie van de pilotwoningen een klankbordgroep opgezet. Juist de communicatie met bewoners voor, tijdens en na de renovatie is belangrijk voor het wel of niet slagen van de renovatie.
De uitdaging De grote uitdaging bij dit renovatieproject was om ervoor te zorgen dat vochtige, tochtige en gehorige huizen werden gerenoveerd tot moderne, goed geïsoleerde en comfortabele woningen met een lage energierekening. Daarnaast was er ook nog een andere uitdaging: de ruimte. De woningen zijn uit 1948, hierdoor hebben ze een andere indeling dan de huidige woningen. Het was passen en meten om een warmtepomp te plaatsen in de kleine ruimtes. Als warmtepomp is gekozen voor de Ecolution Modul-AIR. Deze ventilatiewarmtepomp is compact, heeft geen buitenunit en is all-electric. Door toepassing van het StralendWarm concept kon het energieverbruik nog meer worden verlaagd.
Samen StralendWARM concept 'Samen StralendWARM' is een concept ontwikkeld door Movair, Henrad/Stelrad en Inventum. Het wekt warmte op met hernieuwbare energie en gebruikt de ventilatielucht uit de woning om er vervolgens warmte en warmtapwater mee te maken. “Wij leveren de ventilatiewarmtepomp, Movair zorgt voor de ventilerende onderdorpel en met de oplossing van Henrad/Stelrad wordt de lucht voorverwarmd. Zo’n samenwerking sluit goed aan op de inspanningen die het projectteam van ’t Ven levert”, vertelde Duurzaam Gebouwd-expert Richard Verbree eerder op DuurzaamGebouwd.nl. Verbree geeft meer informatie over geluid en comfort: “Veel bewoners wilden in de eigen woning blijven en niet tijdelijk in een ander huis gaan wonen.
Daarnaast waren er vragen over de hoeveelheid geluid die de klimaatoplossingen maken. We gebruiken geen buitenunits, zodat mensen comfortabel in de tuin kunnen zitten en genieten. Ook blijkt dat het geluidsniveau binnen dermate laag is, dat bewoners er geen last van hebben.” Wellicht nog wel het grootste aandachtspunt vormde de energierekening na het doorvoeren van de maatregelen. Want wie zegt dat de beloftes worden waargemaakt en er onderaan de streep inderdaad meer geld overblijft? Om een objectief oordeel hierover te vellen, werd monitoring toegepast. “Door voorafgaand aan de renovaties aan de slag te gaan met het meten, was een voorspelling mogelijk. We monitorden zeven woningen intensief en kwamen uit op inschattingen van energieverbruik van onder de 3.000 kWh per jaar.”
“Vooraf is er een berekening gemaakt van het energieverbruik op jaarbasis: 3000 kWh bij laagverbruik – 3500 kWh bij middelverbruik – 4000 kWh bij hoog verbruik. Na een paar maanden monitoring ligt het jaarverbruik onder de 3000 kWh. Op basis hiervan krijgen de overige woningen ook de Ecolution Modul-AIR met een MAXTANK Modul-AIR 150 liter, onder het concept Samen StralendWARM. Dat is natuurlijk super!”,
Sankomij Installatietechniek.
Elektriciteitsnet verzwaren Om het concept van duurzame energie te voorzien, werden per woning acht zonnepanelen op het dak geïnstalleerd. Ook kregen de woningen driedubbel glas en zijn er daken geplaatst met nieuwe isolatie en dakbedekking. “Dankzij alle ingrepen maakten de woningen een labelsprong naar A++. Alle vragen rondom het dalen van de lasten voor de energierekening werden beantwoord’: deze is gemiddeld met € 80 per maand gedaald.” ’t Ven dient dan ook als inspiratievoorbeeld voor de kansen rondom het aardgasvrij maken van de gebouwde omgeving. Om alle wijken in Nederland all-electric te maken, ziet Verbree nog randvoorwaarden. “Eén daarvan is het elektriciteitsnet. Doordat de focus verschuift naar bijvoorbeeld elektrisch koken en het opladen van auto’s, is een netverzwaring nodig, maar dit kan natuurlijk niet onbeperkt. Daarom moet de uitrol van elektrificatie goed worden afgestemd met netbeheerders. Neem die partijen dus mee in rondetafelgesprekken over de warmtetransitievisies.”
“Inventum is voorstander van integrale oplossingen en samenwerkingen”, aldus CEO Dirk de Leijer van Inventum Technologies Groep. “Juist in deze tijd moeten we met elkaar samenwerken om tot de beste mogelijke oplossing te komen voor de eindklant. Dit project toont aan dat het ook werkt. Uiteindelijk zijn de woningen in dit project van energielabel C of D naar energielabel A++ gegaan. Door vooraf, tijdens en na de renovatie goed te communiceren met bewoners konden vragen snel worden beantwoord. Goede communicatie speelt een belangrijke rol in elk traject.”