Eerste warmtepomp met materialenpaspoort
zet veel stappen vooruit
Het circulaire gedachtegoed is voor veel producenten in de installatiebranche nog toekomstmuziek. Vaillant loopt evenwel op de troepen vooruit door als eerste fabrikant te komen met een warmtepomp voorzien van een materialenpaspoort (categorie 1). “Je kunt nu al in het voortraject de milieu-impact verlagen.”
Tekst: Ysbrand Visser
Aan het woord is Matthijs Westerhof, business manager warmtepompen bij Vaillant. Veel bedrijven in de installatiebranche worstelen soms nog opzichtig met het invullen van de circulariteit. Daarentegen heeft Vaillant een grote stap gemaakt door een levenscyclusanalyse (LCA) en materialenpaspoort te laten opstellen van hun split lucht-/waterwarmtepomp aroTHERM. Deze is getoetst door een onafhankelijke, gekwalificeerde derde partij en is opgenomen in de Nationale Milieu Database (NMD, categorie 1 productkaarten) en het Madaster.
Het materialenpaspoort voor de aroTHERM is wat betreft Westerhof nog maar een begin.
Toekomstbestendig
Op de vraag naar het waarom van deze stap, zegt Westerhof: “In eerste instantie is het vooral een keuze om de circulariteit vooruit te helpen. Vervolgens kun je hiermee ook het bouwproces vernieuwen en helpen te verbeteren. We willen meegaan met de tijd, we kiezen voor toekomstbestendigheid en daar hoort een LCA en materialenpaspoort bij. Hierdoor worden de grondstoffen goed in kaart gebracht en daar vragen overheden steeds meer naar. Dat zal steeds meer een verplichting worden en daar lopen wij nu op vooruit.”
“Voor heel veel mensen is dit nog een nieuw terrein, dus het was best een lastige aanloop. Van minder complexe bouwmaterialen, zoals bakstenen, is het eenvoudiger om te beschrijven wat er precies in zit. Dat is bij een warmtepomp, met diverse vermogens en een grotere diversiteit aan materialen, veel ingewikkelder. Het materialenpaspoort bevat nu gedetailleerde informatie over zowel de grondstoffen, de herkomst ervan en de milieubelasting. De levensduuranalyse gaat tot op het detailniveau van alle materialen. Verder wordt ook het energiegebruik tijdens het transport en de productie meegenomen. Alles is uitgevoerd volgens de ISO-norm EN 15804.”
Dicht rekenen
“Dankzij het materialenpaspoort”, vervolgt Westerhof, “weet je ook veel meer over de milieu-impact en de circulaire en financiële waarde en restwaarde van een gebouw. Verder geeft de som van alles, de LCA, een waarde voor de Milieuprestatie voor Gebouwen, de MPG. Juist door het certificeren van een materialenpaspoort in de categorie 1 weegt onze warmtepomp zwaarder en dus gunstiger mee in de MPG-berekening. Dat helpt je als bouwer of gemeente ook goed op weg bij bouwaanvragen en de MIA- en Vamil-regelingen.”
Westerhof ziet bovendien de toekomstige voordelen van het materialenpaspoort voor diverse berekeningen. “In het verleden kon je de EPC en EPG makkelijk dicht rekenen met bijvoorbeeld zonnepanelen. In de BENG is dat lastiger vanwege de balans die je moet zoeken tussen de opgewekte en de gebruikte energie. Omdat die zaken al zo goed zijn gefinetuned, moet je nu beter letten op de toegepaste materialen en daar ligt de toekomst.”
“Door dit materialenpaspoort wordt duidelijker wat de impact van het product is en waar de verbeteringen in het productieproces zitten. Daardoor kun je er in de toekomst beter en meer op sturen. Als inkooporganisatie met productielocaties in Remscheid en Nantes kunnen wij weliswaar niet op alles sturen, maar we geven wel onze wensen aan en die kunnen dan worden meegenomen in het productieproces. Met programma’s als de Energiesprong naar NOM-woningen en de Stroomversnelling in de corporatiewereld vervult Nederland op dit gebied toch een voortrekkersrol.”
Matthijs Westerhof: “Een mooie stap om in het voortraject van de bouw te kunnen meedenken”
Voortraject
Dit materialenpaspoort voor de aroTHERM is wat betreft Westerhof nog maar een begin. “In de toekomst willen we meer LCA’s gaan maken. Vooral ook om in het voortraject de milieuaspecten van het complete bouwproces goed in ogenschouw te hebben. De aannemer moet voor een MPG-berekening al op voorhand nadenken over de milieu-impact van een heel gebouw. De hele bouwwereld moet daarin nog veranderen, maar met ons materialenpaspoort ervaar je als bouwer of gemeente nu al de voordelen. Bovendien gaat de overheid dat paspoort in de nabije toekomst verplicht stellen of daar in ieder geval meer op sturen. Het materialenpaspoort gaat de samenwerking op al die vlakken stimuleren, maar wij kunnen klanten nu al helpen in het verduurzamen van de gebouwen.”
Waar de markt ook nog weleens rekent met productkaarten uit de categorieën 2 en 3, is Vaillant trots op haar vermelding in de categorie 1 van de NMD. Het is een stap voorwaarts waar vooral de aardbol blij van wordt. Westerhof: “Ons materialenpaspoort levert wat betreft de MPG een verbetering van 30 tot 50% op.
En dat is wat de overheid ook graag wil. Met deze LCA kun je dus je voordeel doen en daarmee verschuift ons belang meer naar het bouwproces en de aannemer, zodat je al in het voortraject de milieu-impact kunt benadrukken én verlagen.”
Vraag stijgt fors
Westerhof ziet ten slotte de vraag naar warmtepompen fors stijgen, zeker door de huidige, hoge gasprijzen. “Door de hoge gasprijs zie je een versnelde groei van de transitie van cv-ketels naar warmtepompen. De vraag naar warmtepompen is erg groot en als je dan kijkt naar de subsidies, dan wordt als het ware het grootste gedeelte van de aanschafkosten afgedekt door de overheid. Je hoeft echt niet meer te wachten op een bepaalde doorontwikkeling.”
“Ook de materiaalpaspoorten zijn sterk in opkomst en wij vormen daarvan een mooi onderdeel. Wij kunnen de juiste regelgeving niet bedenken, maar met het verplichten van het materialenpaspoort kan de overheid een goede bijdrage leveren. Wij hebben hiermee dus een mooie stap gezet om in het voortraject van de bouw te kunnen meedenken en werken aan de verduurzaming van deze wereld.”