Tomatenloof Verbindt past tuinbouwreststromen hoogwaardig toe
Tekst: Marvin van Kempen
In Zuid-Holland ontstaat een bijzondere keten: Tomatenloof Verbindt. Een primeur, want het is voor het eerst in Nederland dat reststromen uit de tuinbouw hoogwaardig worden gebruikt voor bouwplaten. Hoe dit vernieuwende proces precies in elkaar zit, bespreken we met Atto Harsta, ketenregisseur Zuid-Holland van Building Balance.
Voordat we in de details duiken, krijgen we eerst een snelcursus toepassingsvormen voor biomassa van Atto: “Dit is een verzamelterm voor biotische grondstoffen, die we in veel sectoren toepassen.” Het wordt al langer gebruikt dan de meeste mensen denken en op veel verschillende plekken. Helaas worden veel biotische grondstofstromen nog vooral laagwaardig ingezet. Het is belangrijk om ons, niet alleen in de bouw- en vastgoedsector maar sectorbreed, te buigen over de vraag ‘Hoe halen we de hoogste waarde uit biomassa?’.
Klimmen op de F-ladder
Dan laat Atto de F-ladder zien: “Hier zien we hoe grondstoffen van de laagste tot de hoogste verwaarding komen. Storten en verbranden staan helemaal onderaan de ladder. Bovenaan staan het inzetten van grondstoffen voor humane voeding en het voorkomen van verspilling.” Idealiter beklim je de ladder en zorg je ervoor dat biomassa geen afval wordt, maar producten met meer waarde.
Die beweging ontstaat ook in het project Tomatenloof Verbindt, waarbij reststromen uit de tuinbouw niet verbrand of gecomposteerd worden. In plaats daarvan worden de vezels optimaal ingezet voor plaatmateriaal, dat ook nog eens concurrerend is op prijs en duurzaamheid.
“Voorheen werd van het tomatenloof compost gemaakt. Afval. Het proces om van afval naar grondstof te gaan, had wat voeten in de aarde.” Eerst vertelt Atto over hoe omvangrijk de stroom tomatenloof eigenlijk is, daarna gaat hij in op hoe het de keten in gaat: “Het gaat om 60.000 ton tomatenloof dat van duizenden planten uit kassen wordt gehaald. En naast tomatenloof zijn er andere landbouwstromen van bijvoorbeeld aubergines en paprika’s. We richten ons nu eerst op het tomatenloof, die naar Renewi gaat.”
Hoogwaardige stoffen
Normaliter werden deze stromen vermaakt tot compost, waar ook CO2 bij vrijkomt. Door het verwerkingsproces te veranderen, komt ook het hoogwaardiger vermaken in beeld. “Dat is niet eenvoudig, maar is voor Renewi wel een nieuwe businesscase. Bij het composteren wordt materiaal biologisch afgebroken en zo ook de vezels. Maar uit die vezels kun je juist hoogwaardige stoffen voor voeding halen. Om dat te realiseren, moeten processen veranderen.”
Wanneer het loof binnenkomt is dit nu nog vervuild met plastic. Kwekers trekken alles uit de grond en hebben geen tijd om te ontrafelen. Atto: “In een industrieel proces wordt dit eerst schoon genoeg gemaakt. Daarna kan het naar verwerkers toe. In dit geval zijn er twee, SAM Panels en BlueBlocks. Een volgende schakel in de keten is Baars & Bloemhoff, die als platenhandel zorgt dat er afnamegaranties komen.” De platen kunnen onder andere worden gebruikt voor deuren en keukeninterieur. Daarmee komt een volledige biobased woning in zicht, bijvoorbeeld met inblaasstro voor de schil en platen van tomatenloof in het interieur en de deuren.
Versneld opschalen
We horen Atto tot nu vooral over de andere ketenpartners, maar vergeten daardoor bijna dat Building Balance ook een grote rol heeft. Hij legt uit hoe het zit: “We helpen mee om deze keten te ontwikkelen en zijn betrokken bij de subsidieaanvraag. Een van de doelstellingen is om het gebruik van biogrondstoffen in de bouw versneld op te schalen.” Om dat mogelijk te maken is het essentieel om aan de afnamekant garanties te hebben over de hoeveelheid platen die wordt gekocht en de prijs. “Het gaat om volume”, geeft Atto aan. “Meestal beginnen we aan de grondstoffenkant als we ketens inrichten. Nu zijn we aan de afnamekant begonnen.”
Door deze alternatieve benadering, zijn er afnamegaranties en is er voldoende zekerheid voor verwerkers om geld en energie in procesvernieuwing te stoppen. Atto ziet deze aanpak dan ook als een lichtend voorbeeld voor toekomstige ketens. Nu is het volgens hem vooral zaak om verder op te schalen: “Door de verbindingen tussen Baars & Bloemhoff en de afnemers is daar al een flinke stap in gezet. Maar vanzelfsprekend zoeken we naar de koppeling met meer afnemers, die het initiatief nog verder kunnen brengen.”