Vier belangrijke trends van circulair bouwen
De bouwsector is naar schatting verantwoordelijk voor 50 procent van het totale grondstoffenverbruik in Nederland. Circulair bouwen is dus van groot belang voor de transitie naar een circulaire economie.
Tekst: Demi Alders en Boas Kraaijeveld, consultants bij CFP Green Buildings
Vier belangrijke trends van circulair bouwen
De bouwsector is naar schatting verantwoordelijk voor 50 procent van het totale grondstoffenverbruik in Nederland. Circulair bouwen is dus van groot belang voor de transitie naar een circulaire economie.
Tekst: Demi Alders en Boas Kraaijeveld, consultants bij CFP Green Build
1. Met urban mining krijgen materialen uit de stad een tweede leven
Een trend op het gebied van circulair bouwen is urban mining. Maar wat is dat precies? Bij urban mining worden materialen afkomstig uit een stad - die aan het einde van hun levensfase zijn - opnieuw ingezet in nieuwe projecten. Demi Alders, consultant bij CFP: “We zien dat steeds meer bouwbedrijven gebruikmaken van zogenaamde ‘urban mines’ of ‘materiaal hubs’. In deze urban mines worden de materialen bewerkt en tijdelijk opgeslagen tot ze een nieuwe bestemming krijgen. Hierdoor kunnen bouwbedrijven ervoor zorgen dat zoveel mogelijk materiaal een tweede leven krijgt.”
2. Modulair bouwen: flexibiliteit, circulariteit en minder milieubelasting
Modulair bouwen wordt steeds populairder en het is toepasbaar op verschillende aspecten van een gebouw. Zo kan de buitenschil van een gebouw modulair zijn, maar ook de installaties en de inrichting. De diverse onderdelen van een gebouw hebben een verschillende levensduur en daarom is het van belang om een gebouw modulair op te zetten, zodat de verschillende elementen onafhankelijk van elkaar vervangen kunnen worden. Alders: “Een mooi voorbeeld hiervan zijn de woningen aan de Laan van Spartaan in Amsterdam. Door de modulaire opzet wordt het materiaalverlies verminderd en de transportbewegingen verlaagd, waardoor het bouwproject minder belastend is voor het milieu. Daarnaast leidt het modulair bouwen tot meer flexibiliteit. Want wanneer het gebouw een andere functie krijgt, kunnen de units uit elkaar gehaald worden en zijn ze weer te gebruiken voor andere projecten.”
3. Bouwen met hout maakt de cirkel rond
Er zijn momenteel veel innovaties op het gebied van bouwen met hout. Een voorbeeld hiervan is het natuurinclusief bouwen met kruislaaghout (CLT). Dit is een kruislings verlijmde houtconstructie die enorm sterk is en een volwaardig alternatief vormt voor beton. Het is daarom ook geschikt voor hoogbouw. Boas Kraaijeveld, consultant bij CFP: “Het grote voordeel van kruislaaghout is dat het de potentie heeft om echt volledig circulair gemaakt te worden. Daarnaast vormt een houten gebouw een opslagplek voor CO2: opgenomen in bomen en opgeslagen in hout. Het is uiteraard wel belangrijk om hout te gebruiken van bomen die geplant zijn onder verantwoord bosbeheer. Hiermee kunnen we de cirkel rond maken en daadwerkelijk regeneratieve gebouwen realiseren. Er zijn gelukkig al verschillende voorbeelden van houten gebouwen. Bijvoorbeeld het hoogste houten gebouw ter wereld, genaamd 'Mjøstårnet'. Deze houten wolkenkrabber staat in Noorwegen en is maar liefst 85,4 (!) meter hoog.”
4. Natuurinclusief bouwen brengt de natuur weer terug naar de stad
Circulariteit gaat niet alleen over closing the loop, maar gaat ook over het regenereren van natuurlijke systemen. En dat is erg belangrijk, want Nederland staat voor de grote opgave om zowel de stikstof- en klimaatcrisis als het enorme woningtekort op te lossen. Dit lijkt haaks op elkaar te staan, maar ook hier kunnen circulaire gebouwen een oplossing bieden. Mits ze volledig natuurinclusief worden gebouwd. Kraaijeveld: “Bij natuurinclusief bouwen gaan gebouwen en natuur hand in hand. Het levert een bijdrage aan biodiversiteit en zorgt ervoor dat stikstof, CO2 en allerlei fijnstoffen uit de lucht worden gefilterd." >
"Natuurinclusief bouwen verbetert de luchtkwaliteit en zorgt hiermee voor een gezondere omgeving voor plant, dier en mens. Een win-win-win dus. Er zijn gelukkig al genoeg voorbeelden die de wonderlijke samenwerking tussen gebouw en natuur aantonen. Bijvoorbeeld het iconische ‘Bosco Verticale’ in Milaan. Het is praktisch een bos verwikkeld in een gebouw. Ook in Nederland komen dit soort projecten van de grond. Zo wordt in Utrecht gebouwd aan ‘Wonderwoods’, waar twee torens volledig worden geïntegreerd met groen leven, zowel van buiten als van binnen. Zo wordt de natuur weer teruggebracht naar de stad.”
Tot slot
We staan momenteel voor een enorme uitdaging: van de stikstof- en klimaatcrisis tot de toenemende materiaalschaarste, woningnood en een toenemende populatie. De circulaire economie kan hierin oplossingen bieden mits deze echt volledig circulair zijn en natuurinclusief van ontwerp. ‘Verticale bossen’ en volledig circulaire gebouwen laten oplossingen zien voor zowel de materiaalschaarste als de stikstof- en klimaatcrisis, terwijl het tegelijkertijd ook kansen biedt om de woningcrisis op te lossen. En zoals het welbekende Chinese gezegde luidt: de beste tijd om hiermee te beginnen is 20 jaar geleden!