DE CIRCULAIRE KUNSTSTOF GEVEL IS ONDERWEG
‘Volop potentieel op woningmarkt aanwezig’
Circulariteit speelt in de komende decennia een absolute hoofdrol in de Nederlandse economie. Aan de hand van het ‘Rijksbrede programma Nederland Circulair in 2050’ worden in tal van sectoren en branches circulaire projecten ontwikkeld om, over maximaal dertig jaar, bij te dragen aan die gewenste, volledig circulaire economie. Ook in de kunststofgevelbranche, waar inmiddels de eerste concrete resultaten het levenslicht zien.
“We werken nu samen met de collega-brancheorganisaties NBVT en VMRG, Vlakglas Recycling Nederland, de (VHS) Vereniging van Hang- en Sluitbranche en de ministeries van BZK en I&W aan de ‘Verkenning circulaire geveleconomie’, die we in het najaar van 2020 presenteren”, zegt Albert Zegelaar, directeur van de Vereniging Kunststof Gevelelementenindustrie (VKG) enthousiast.
Samen met de overheid onderzoeken de vijf ‘bloedgroepen’ – kunststof, hout (NBVT), metaal (VMRG), glas, (VRN), hang- en sluitwerk (VHS)– mogelijkheden om kozijnen en gevelelementen circulair te maken. “Een belangrijke opdracht voor ons de komende jaren. Het is onze gezamenlijke verantwoordelijkheid om zorg te dragen voor onze planeet, het klimaat en de economie. In mijn ogen moeten wij deze stappen nu zetten voor de generaties na ons.”
Eigen unieke basis
“Hoewel we alle drie op het gebied van recycling al actief zijn, onderzoeken we gezamenlijk de route richting een echt circulaire gevel. We hebben ieder onze eigen unieke basis en dat is de grondstof van onze kozijnen en gevelelementen. Maar we delen de eigenschap dat we onderdeel zijn van het eindproduct. Zo bestaat een kozijn niet alleen uit een profiel, maar zit er vaak ook glas, rubber en hang- en sluitwerk in verwerkt. Daar hebben we allemaal mee te maken als het gaat om circulariteit van onze producten en dat is ook een van de redenen om gezamenlijk circulaire kansen te onderzoeken”, zegt de bevlogen Zegelaar.
Martien Akerboom
(Ploeg kozijnen):
“Wij hebben als Ploeg kozijnen de ambitie om in 2030 al met minimaal de helft van al onze producten volledig circulair te zijn.”
VKG Recyclesysteem
Binnen de productie van kunststof gevelprofielen is hergebruik van materiaal al enige tijd een goede gewoonte. Zegelaar: “Gemiddeld genomen bestaat een nieuw kunststof profiel voor minimaal 25 procent uit grondstoffen die uit hergebruikt kunststof zijn gewonnen. Daarvoor hebben we ons eigen VKG Recyclesysteem ontwikkeld en dat systeem loopt goed.” Toch liggen de ambities van de sector hoger. “We gaan voor 100 procent hergebruik en daarmee voor volledig circulair.”
Jappe Dekker
(Schipper Kozijnen):
“Hoe mooi is het om kozijnen uit een van onze eerste projecten nu weer opnieuw te gebruiken en ook op deze manier de cirkel rond te maken.”
Zegelaar ziet deze ambitie niet alleen vanuit professioneel oogpunt. “Ik vind het echt belangrijk dat we zorgvuldig en verantwoord omgaan met onze nalatenschap. Dat geldt voor ieder individu. Voor mij is het in ieder geval een extra motivatie om me namens de VKG vol in te zetten voor de circulaire gevel.”
Wereldprimeur
Dat die ambitie realistisch en haalbaar is, bewijzen 500 volledig circulaire kozijnen in 84 flatwoningen van Woningcorporatie Stadgenoot aan het Osdorpplein in Amsterdam. Deze 100 procent circulaire kozijnen van Schipper Kozijnen, gemaakt uit profielen van K-VISION, zijn eerder dit jaar tijdens een grootschalige renovatie geplaatst en zijn een heuse wereldprimeur.
Het flatgebouw heeft dankzij de nieuwe kozijnen een totaal andere uitstraling gekregen, zowel van binnen als van buiten. Deze uiterlijke verfraaiing is echter niet de enige ‘winst’ die de circulaire kozijnen opleveren. Ze dragen ook bij aan verbetering van de energieprestatie, veiligheid en duurzaamheid. De flat gaat van energielabel F naar A. De oude kozijnen, het glas en de restmaterialen zijn gescheiden ingezameld en afgevoerd, waarna ze hergebruikt kunnen worden.
Cirkel rond
“Al jarenlang is duurzaamheid voor ons een belangrijk uitgangspunt bij elk project. Wij staan altijd open voor innovatie en denken graag proactief mee van ontwerp tot oplevering. Naast het project aan het Osdorpplein zijn we momenteel bezig om de kozijnen van één van onze allereerste projecten te vervangen. Deze komen weer opnieuw op de markt. Hoe mooi is het om ook op deze manier de cirkel rond te maken”, zegt Jappe Dekker, Hoofd Verkoop Zakelijke Markt van Schipper Kozijnen.
Profielleverancier profine, de fabrikant achter het merk K-VISION, ontwikkelde op verzoek van Schipper Kozijnen en bouwbedrijf Hemubo een kunststof profiel uit volledig gerecyclede grondstoffen. Om de UV-bestendigheid van gerecyclede profielen te garanderen en deze een luxe matte uitstraling te geven zijn de profielen rondom voorzien van het innovatieve kleursysteem proCoverTec.
PIT Lab
Maar Schipper heeft meer duurzame projecten in het portfolio staan. Het PIT Lab in Amsterdam bijvoorbeeld. Het betreft de circulaire huisvesting van DOOR architecten. Het project is gemaakt van hergebruikte, herbruikbare en biobased materialen. Eén van de gebruikte materialen zijn kunststof kozijnen, geleverd door Schipper Kozijnen, die in dit unieke project een tweede leven krijgen. Volledig passend in het VKG Recyclesysteem zijn de afgedankte en geadopteerde kozijnen uit een woonwijk in Huizen, waarmee op nieuwe materialen is bespaard. Zo zijn kunststof en glas weer grondstof voor een nieuw product.
Fabriek op locatie
Voor opdrachtgevers Schakel en Schrale en Rijksvastgoedbedrijf werkte Schipper Kozijnen aan een prestigieus project op Vliegbasis Valkenburg in Katwijk. De oude kunststof kozijnen van het ACA-flatgebouw in Utrecht zijn hiervoor geoogst en naar Katwijk getransporteerd. Daar werd speciaal voor dit project een fabriek op locatie ingericht om onnodig transport en dus CO2-uitstoot te voorkomen. De geoogste kozijnen werden er ingekort, volledig opgeknapt, gepolijst en voorzien van hagelnieuw glas, rubbers én nieuwe glaslatten. En daarmee helemaal klaar voor een tweede leven.
Duurzaam schoolgebouw
Maar het blijft niet bij deze circulaire initiatieven. Inmiddels wordt in Eindhoven gewerkt aan een duurzaam schoolgebouw waarin zowel gedeeltelijk als volledig circulaire kozijnen verwerkt worden. “Het gaat om een project waarin duurzaamheid en circulariteit een hoofdrol spelen”, zegt Geert Verlind, die namens de gemeente Eindhoven onderzoekt wat de ‘maximale duurzame en circulaire mogelijkheden’ van het schoolgebouw zijn.
“We hebben binnen de oude bestaande schoolgebouwen geïnventariseerd welke materialen hergebruikt kunnen worden in de nieuwe gebouwen. Daaruit bleek dat de stalen constructie, beton en kunststof prima hergebruikt konden worden. Vervolgens zijn we op zoek gegaan naar partijen die samen met ons dat hergebruik zo optimaal mogelijk konden invullen. Daarbij zijn we voor de kozijnen bij Ploeg kozijnen uitgekomen”, aldus Verlind.
Recycleplant
Bij Ploeg kozijnen bleek Verlind aan het juiste adres te zijn. “Wij waren net bij de grote recycleplant van Deceuninck in Diksmuide geweest en hadden daar de mogelijkheden en potentie van die locatie gezien. Deceuninck wilde dan ook graag met ons meedenken om te kijken hoe we de doelstelling van Dura Vermeer zo goed mogelijk konden invullen”, zegt Martien Akerboom, Manager B2B van Ploeg kozijnen.
Het produceren van een nieuw profiel uit hergebruikt kunststof is technisch mogelijk, dat was al wel duidelijk. Akerboom: “Dat principe is niet ingewikkeld. Je maakt gebruikte kunststof kozijnen schoon en daarna vermaal je ze tot granulaat dat je daarna weer extrudeert. Op die manier maak je nieuwe profielen van bestaand materiaal. Zonder dat het materiaal daarbij aan kwaliteit inboet.”
450 jaar
En daar raakt Akerboom een belangrijke – bij veel mensen onbekende – eigenschap van kunststof: de blijvende kwaliteit. “In de basis kun je een kunststof kozijn tot wel tien keer opnieuw gebruiken. Dus met een gemiddelde levenscyclus van 40 tot 45 jaar die kunststof kozijnen nu kennen, kun je tot wel 450 jaar met dezelfde grondstoffen volstaan. Daarmee is kunststof misschien wel een van de meest duurzame materialen aan de gevel.”
Verlind onderschrijft dat kunststoffen inmiddels een volwaardige plaats aan het veroveren zijn in duurzaamheid en circulariteit. “Veel mensen associëren kunststof niet met duurzaam, maar het tegendeel is in dit geval dus waar. Het is een materiaal dat zich vrij eenvoudig laat hergebruiken zonder aan kwaliteit te verliezen.”
Kleuridentiteit circulair kozijnprofiel
Uitdaging bij 100 procent hergebruik, en dus volledig circulair, is de basiskleur van het circulaire kozijnprofiel. Akerboom: “Circulaire profielen bestaan uit hergebruikte grondstoffen, met verschillende kleuren, wat extra aandacht vraagt om uiteindelijk tot een stabiele basiskleur te komen. Het resultaat is een circulair profiel met een eigen kleuridentiteit die nauwelijks afwijkt van de bestaande kleurreeks. De leveranciers zoeken steeds naar verbetering van dit proces om dit goed op elkaar afgestemd te krijgen en garanties van het product te kunnen blijven waarborgen. Naast het standaard witte circulaire basisprofiel willen klanten vaak toch een aanpassing in de kleur voor de uitstraling van een gevel.” Hiervoor kan het profiel worden voorzien van coating of folie, net zoals het huidige scala.
Voor het project in Eindhoven betekent het dat de opdrachtgever uiteindelijk heeft gekozen voor ‘gedeeltelijk circulaire’ kozijnen in de buitengevels. “We zijn verheugd dat er bij de dertig kozijnen in de patio wel voor is gekozen om deze volledig circulair uit te voeren. Een mooie ontwikkeling, wat ons weer een stapje verder brengt kijkende naar een circulaire geveleconomie”, aldus Akerboom.
90 procent energiewinst
Het hergebruik van kunststof draagt in meerdere opzichten bij aan het halen van klimaatdoelstellingen. Naast de eerdergenoemde hoge hergebruikfrequentie tot wel tien keer, is ook de energiebehoefte tijdens de productie een belangrijke factor. Verlind. “Het produceren van kunststof uit oud kunststof vergt 90 procent minder energie dan de productie van nieuw kunststof. Dat is natuurlijk een enorme winst.”
Geert Verlind (gemeente Eindhoven):
“Veel mensen associëren kunststof niet met duurzaam, maar het tegendeel is in dit geval waar.”
Gekoppeld aan het enorme potentieel aan ‘grondstoffen’ dat momenteel al op de markt aanwezig is, zien Schipper Kozijnen, Ploeg kozijnen en de VKG volop circulaire kansen. “Er zit in veel flatgebouwen, kantoren, bedrijfsgebouwen en grondgebonden woningen uit de jaren ’70 en ’80 een bulk aan kunststof kozijnen die de komende jaren beschikbaar kan komen”, aldus Verlind.
Kringloop op gang
Om die kansen zo goed mogelijk te benutten, is het volgens de huidige circulaire trendsetters belangrijk dat de branche gezamenlijk de kringloop op gang krijgt. “Het mooiste zou zijn als straks ieder profielhuis zijn eigen 100 procent circulaire productie heeft. Wij hebben als Ploeg Kozijnen de ambitie om in 2030 al met minimaal de helft van al onze producten volledig circulair te zijn”, aldus Akerboom.
Ook voor Schipper Kozijnen blijven de circulaire ambities niet beperkt tot het project in Amsterdam. In Purmerend wordt momenteel een flatgebouw gerenoveerd, waarbij het eveneens wordt voorzien van de circulaire kozijnen van K-VISION. Bovendien is Schipper Kozijnen recent een samenwerking aangegaan met GP Groot Recycling om verspilling van waardevolle secundaire grondstoffen bij sloop en renovatie tegen te gaan. “Zonde en onnodig”, aldus Dekker namens Schipper Kozijnen. “Uitgangspunt van de samenwerking is om vanuit een verantwoorde inzameling, sortering, ver- en bewerking te komen tot grondstoffen, waarmee we nieuwe kozijnen kunnen produceren.”
Bewustwording
Behalve de circulaire kringloop, moet volgens de betrokkenen ook de bewustwording de komende jaren verder op gang komen binnen de kunststofgevelbranche. “Uiteindelijk moeten we naar een markt waarin je kunt afnemen op basis van wat je als grondstof aanlevert. Nieuw voor oud, zeg maar”, aldus Verlind. “Maar voor het zover is moet die keten in gang gezet worden. Het is mooi om te zien dat de eerste stappen nu gezet worden en dat de kansen er zeker zijn. Het is nu aan de markt om dit op te pakken en verder te laten uitgroeien. De kunststofgevelindustrie heeft het zeker in zich om in 2050 volledig circulair te zijn.”
Circulaire geveleconomie
De ideale wereld in de circulaire geveleconomie is gebaseerd op 100 procent gebruikte grondstoffen, waarmee 100 procent circulaire nieuwe producten geproduceerd worden. Zonder toevoegingen van andere, nieuwe grondstoffen en op een milieuvriendelijke en duurzame manier geproduceerd.
Voor de gevelelementen betekent dit dat alleen oude elementen worden gebruikt als grondstof voor nieuwe. En dat ook andere onderdelen zoals glas, rubber en hang- en sluitwerk worden hergebruikt. “Zo’n gesloten circuit, waarin alle elementen die aanwezig zijn in de markt continu circuleren, is de ultieme droom. Dat is uiteindelijk ons doel in 2050”, zegt Albert Zegelaar.
Ketenakkoord
De gezamenlijke inspanningen van de NBVT, VMRG en VKG en ministeries moeten uitmonden in een Ketenakkoord Circulaire Gevel. Zegelaar: “Daarin willen we onze ambities voor de komende jaren deponeren. Waar willen we in 2025, 2030 en 2050 staan en hoe zorgen we ervoor dat we die ambities waarmaken?”
De totstandkoming van het Ketenakkoord Circulaire Gevel geldt als pilot voor de gehele bouw. “Circulariteit in de bouw is volop in ontwikkeling en als onderdeel van die bouw hebben wij hierin onze eigen verantwoordelijkheid. Met onze gezamenlijke inspanningen en afspraken kunnen we een voorbeeld zijn voor andere partijen in de bouw.”
Koplopers
Schipper Kozijnen en leverancier profine behoren, net als Ploeg kozijnen en Deceuninck, tot de circulaire koplopers binnen de kunststof gevelelementenindustrie. Toch is het deze bedrijven niet te doen om die koppositie te bemachtigen. “Het gaat uiteindelijk om de klimaatdoelstellingen die we samen moeten realiseren. Daarom is het belangrijk dat een organisatie als de VKG die circulariteit omarmt en onze projecten stimuleert, om daarmee voor een vliegwiel te zorgen”, zegt Martien Akerboom, Manager B2B van Ploeg Kozijnen.
“We gaan voor 100 procent recycling en daarmee voor volledig circulair.”
Er ligt de komende jaren een belangrijke opdracht voor ons. We moeten de verantwoordelijkheid nemen om voor onze planeet te zorgen, zodat de generaties na ons er ook van kunnen genieten. Wij zijn benieuwd: hoe urgent is dit thema voor jou? Ben je er al mee aan de slag gegaan? Of loop je tegen drempels of andere uitdagingen aan? Praat en denk met ons mee!
Albert Zegelaar: (030) 750 98 01